آنالیز رشد ارقام گندم استان گلستان

آنالیز رشد روش با ارزشی در بررسی کمی رشد و نمو و تولید محصولات به شمار می رود. این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم زراعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال زراعی 88-1387 اجرا گردید. آزمایش با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار و در دو شرایط دیم و آبی به صورت آزمایش مرکب اجرا شد. در این آزمایش هفت رقم گندم پر کشت و کار و رایج در استان گلستان به نام های شیرودی، تجن، کوهدشت، زاگرس، دریا (ارقام گندم نان)، آریا و تارو (ارقام گندم دوروم)، مورد مطالعه قرار گرفت. مدل های رگرسیونی غیر خطی پرکاربرد در مطالعات آنالیز رشد (لجستیک، گومپرتز، ریچاردز، ویبول، نمایی خطی بریده، نمایی خطی متقارن و دو نوع مدل بتا برای توصیف روند تغییرات وزن خشک و مدل‎های لجستیک و بتا برای توصیف روند تغییرات سطح برگ) به داده های سطح برگ و ماده خشک برازش داده شدند. مدل های برتر انتخاب شدند و بر اساس پارامترهای آن ها تجزیه و تحلیل تیمارها انجام شد. در این مطالعه برای توصیف روند تغییرات وزن خشک از مدل نمایی خطی بریده و برای توصیف روند تغییرات سطح برگ از مدل بتا استفاده شد. شرایط کاشت تأثیر معنی داری بر روی پارامترهای مدل بتا و نمایی بریده به ترتیب در توصیف سطح برگ و ماده خشک تجمعی نداشت. بین ارقام مورد مطالعه از لحاظ حداکثر شاخص سطح برگ تفاوت معنی دار وجود داشت و رقم تارو و تجن به ترتیب بالاترین (5/4) و کمترین (3) شاخص سطح برگ را داشتند. بین ارقام گندم از نظر ماده خشک تجمعی تولید شده (wmax) و سرعت رشد محصول (cgr) تفاوت معنی داری و جود داشت و همبستگی بالا و معنی داری بین cgr و wmax مشاهده شد (**94/0). رابطه معنی داری بین تجمع ماده خشک (wmax) و عملکرد دانه مشاهده شد (**87/0). بیشترین عملکرد دانه متعلق به رقم دریا (563 گرم در مترمربع) و کمترین آن متعلق به رقم شیرودی (445 گرم در مترمربع) بود. از نظر حداکثر ارتفاع بین ارقام اختلاف معنی داری (p>0.05) وجود داشت. اختلاف ارتفاع بین بلندترین و کوتاه ترین رقم 17 سانتی متر بود. نتایج نشان داد که شاخص برداشت ارقام گندم در این مطالعه از سقف نهایی آن در دنیا فاصله دارد و هنوز هم امکان افزایش عملکرد گندم در استان گلستان از طریق افزایش hi وجود دارد. از لجاظ کارایی مصرف نور بین ارقام تفاوت معنی داری مشاهده نشد، اما به لحاظ کسر دریافت تشعشع بین ارقام تفاوت وجود داشت.